مشکلات شایع تغذیه ای در دوران بارداری
به علت تغییر در سطح هورمونی بدن، افزایش اندازه رحم، افزایش مقدار خون و حجم مایعات بدن و فشاری که بر وریدهای لگنی می آید، مشکلاتی شامل
تهوع صبگاهی ، سوزش سردل و ترش کردن، یبوست، ادم و ورم به خصوص در ناحیه انتهایی پا پیش می آید.
تهوع صبحگاهی (Morning Sickness ) :
تهوع صبحگاهی معمولا خفیف و در اوایل بارداری اتفاق می افتد و % 75 زنان باردار به درجه ای از آن دچار می شوند.
- 1- صبح ها قبل از برخاستن از رختخواب یک تکه نان یا بیسکوییت میل شود.
- 2- در طول روز به جای 3 وعده غذا 4 تا 5 وعده غذا در حجم کم میل شود.
- 3- از مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و پر ادویه و هر غذای محرک پرهیز شود.
- 4- در حین آشپزی پنجره آشپزخانه را باز بگذارید تا بوی تند و شدید غذا آزاردهنده نباشد.
- 5- مایعات بین وعده های غذایی استفاده شود و از آشامیدن همراه غذا خودداری شود.
- 6- از آنجایی که غذاها و مایعات سرد بیش از نوع گرم آنها قابل تحمل میباشند، ترجیحا مایعات و غذاها سرد میل شود.
- 7- غذا به آرامی خورده و بعد از ان استراحت شود.
- 8- در صورتی که حالت تهوع شدید مانع از غذا خوردن و در نتیجه کاهش وزن گردد لازم است به پزشک مراجعه کنید.
- 9- یکی از عواملی که می تواند تهوع دوران بارداری را کاهش دهد استفاده از رژیم های پر پروتئین است
- 10- از قرار گرفتن در معرض رایحه آزار دهنده و تند برخی از غذاها اجتناب شود.
- 11- باید در هنگام خستگی استراحت نمود.
- 12- در زمان بروز ناراحتی معده همراه با تهوع نیز میتوان از یک تکه نان یا بیسکوییت استفاده نمود.
- 13- حمایت روحی
- 14- تجویز ویتامین B6
*یبوست (Constipation) :
به علت تاثیر هورمون ها، حرکت طبیعی روده ها کاهش می یابد.
- 1- در طول روز به مقدار زیاد مایعات ( آب، آب میوه و سوپ و ... ) استفاده شود.
- 2- مصرف سالاد و سبزی خوردن در برنامه غذایی گنجانده شود.
- 3- غذاهای پر فیبر مانند (حبوبات و غلات سبوس دار به همراه مایعات فراوان و سبزی های خام و پخته, میوه های تازه ، سالاد و نان های سبوس
دار مانند سنگک و نان جو ) مصرف شود.
- 4- برگه آلو , آلو تازه و یا آب آلو مصرف شود.
- 5- در وعده صبحانه نان و عسل میل شود.
- 6- همراه سالاد از روغن زیتون یا سایر روغن های مایع استفاده شود.
- 7- در روز حداقل 30 دقیقه پیاده روی انجام شود.
- 8- در صورت لزوم ملین های ملایم دارویی در یبوست شدید استفاده شود.
- 9- از مصرف روغن کرچک به علت اینکه جذب ویتامین های محلول در چربی دچار نقصان میشوند اجتناب کنید.
- 10- در روز حداقل 7-8 ليوان آب بنوشيد. (نوشيدن قهوه يا چاي را نبايد به حساب نوشيدن آب گذاشت.)
- 11- نوشيدن شربت خاكشير تهيه شده با آب گرم توصيه مي شود .
*سوزش سر دل (heart burn) :
به علل هورمونی, افزایش حجم رحم, رشد جنین و فشار آن به معده و دستگاه گوارش و در نتیجه ریفلاکس اسید معده به قسمت تحتانی مری پیش می آید.
- 1. افزایش تعداد وعده ها با حجم کم و سبک ، 5-4 وعده در طول روز میل شود.
- 2. از غذاهای آب پز و بخار پز به جای غذاهای سرخ کرده استفاده شود.
- 3. غذا به خوبی جویده و به آرامی میل شود.
- 4. بعد از مصرف غذا از دراز کشیدن یا خم شدن به جلو پرهیز کنید ، راه رفتن بعد از غذا توصیه میشود.
- 5. از غذاهای چرب ، ادویه دار و تند کمتر استفاده شود زیرا هرچه ادویه غذا کمتر و طعم ملایم تری داشته باشد کمتر ترشح اسید معده را تحریک میکند.
- 6. مصرف شکلات، قهوه ، چای، نوشابه های گازدار و سایر نوشیدنی های حاوی کافیین را کاهش داده و بجای آن اب بنوشید.
- 7. از مصرف سرکه همراه با سالاد پرهیز شود و از غذاهایی که مقداری از اسید معده را جذب میکنند مانند شیر ، تخم مرغ یا غذاهای نشاسته ای استفاده شود.
*نفـخ يا گـاز روده (Bloating or intestinal gas) :
- 1. سعي كنيد هميشه آرامش خود را به ويژه هنگام غذا خوردن حفظ كنيد و غذا را خوب بجويد.
- 2. در عوض سه وعده غذا با حجم زياد در طول روز 6 وعده ولي با مقدار كمتر بخوريد .
- 3. از خوردن غذاهايي كه ايجاد نفخ مي كنند مانند كلم، پياز ، حبوبات با پوست ، اجتناب نمائيد.
*ادم یا ورم (edema) :
در اکثر خانم های باردار، ورم مختصری در ساق و قوزک پا مشاهده میشود , این حالت در نتیجه فشار رحم و محتویات آن روی ورید های لگنی و مختل شدن باز گشت وریدی خون از پاها می باشد.
- 1. محدودیت نمک و غذاهای شور, چیپس, آجیل شور , ماهی شور, شور ها و ترشیجات توصیه میشود.
- 2. افزودن نمک در حد متعارف به غذاها از جمله برنج ، در زمان طبخ لازم است و قطع کامل مصرف نمک توصیه میشود.
- 3. 4 تا 5 بار در روز به پهلو دراز بکشد ( خون رسانی بهتر به اعضای لگنی , رحم و جنین و جلوگیری از پیشرفت ادم )
- 4. دراز کشیدن متناوب در طول روز در حالی که پاها در سطحی بالاتر از بدن قرار گیرد (مثلا با گذاشتن بالش زیر پاها) به بازگشتن وریدی از خون پاها کمک میکند.
- 5. بهتر است به مدت طولانی از ایستادن و نشستن روی صندلی با پاهای آویزان پرهیز کنید.
- 6. در صورت ادم جنرالیزه همراه با فشار خون و بعد از هفته 20 حاملگی، شک به پره اکلمپسی، اقدامات تشخیصی لازم توسط پزشک انجام شود.
