تاثیر ضریب بتا در سرمایه‌گذاری

ضریب بتا(β) معیاری است که براساس داده‌های تاریخی ارزش دارایی‌ها بدست آمده و معرف میزان ریسکی است که سرمایه‌گذار با تصاحب آن دارایی‌ها نسبت به کل بازار متحمل می‌شود.

ضریب بتا وسیله‌ای برای ارزیابی ریسک و بازده یک سهم خاص یا سبدی از سهام در جریان حرکت کلی بازار است.

برای درک کاربرد ضریب بتا به مثال‌های ذیل توجه کنید:

اگر ضریب بتای سهمی برابر با یک باشد، افزایش و کاهش قیمت آن سهم درست مطابق افزایش یا کاهش بازار خواهد بود.
اگر ضریب بتای سهمی بیشتر از یک باشد، نوسانات بازدهی آن سهم بیشتر از نوسانات بازار خواهد بود و به آن دارایی پرریسک گفته می‌شود. بالعکس، دارایی‌هایی که ضریب بتای آن‌ها کمتر از یک باشد، نوساناتی کمتر از نوسانات بازار را تجربه خواهند کرد و به آن‌ها دارایی کم‌ریسک گفته می‌شود.
اگر ضریب بتای سهمی دو باشد، افزایش و کاهش قیمت آن دو برابر شاخص بازار خواهد بود؛ یعنی هنگامی‌که بازار 10 درصد رشد قیمت را تجربه می‌کند، قیمت این سهم 20 درصد افزایش می‌یابد و زمانی که بازار 10 درصد سقوط می‌کند، قیمت این سهم 20 درصد کاهش می‌یابد.
سهمی که بتای آن 0.5 است، اگر رشد شاخص بازار 10 درصد باشد، رشد قیمت آن سهم پنج درصد خواهد بود و اگر بازار 10 درصد افت کند، ارزش این سهم پنج درصد افت خواهد کرد.
سهمی که بتای صفر دارد، با نوسانات بازار تغییر نمی‌کند و این بدان معنا است که نمی‌توان هیچ رابطه‌ای میان رشد و افت بازار و رشد یا افت این سهم پیدا کرد.
همچنین اگر سهمی بتای منفی داشته باشد، رفتار آن درست عکس رفتار بازار است؛ به‌عنوان‌مثال اگر بتای سهمی منفی یک باشد، درصورتی‌که بازار 10 درصد رشد کند، ارزش این سهم 10 درصد کاهش می‌یابد.

با محاسبه ضریب بتا می‌توان به این پرسش پاسخ داد که آیا تغییرات بازار بر روی سهام یک شرکت یا سبدی از سهام شرکت‌های مختلف تأثیر می‌گذارد یا خیر؟

گفتنی است برای محاسبه بتای یک سبد از دارایی‌های سهام یا صندوق‌سرمایه‌گذاری مشترک ، کافی است بتای هر یک از سهام سبد دارایی مذکور را به دست آورده و میانگین موزون بتای آن‌ها را محاسبه کنیم که معادل بتای آن صندوق یا سبد از دارایی‌ها است.

بدیهی است که اگر بتای سبد یا صندوق‌سرمایه‌گذاری مشترک کوچک‌تر از یک باشد، هنگام کاهش ارزش بازار، ارزش دارایی‌های آن کمتر از بازار کاهش می‌یابد و ریسک سبد یا صندوق‌سرمایه‌گذاری مشترک در مقابل ریسک بازار پایین‌تر است.

فرمول ریاضی محاسبه بتا از کواریانس بازده سهم یا سبد و بازده بازار تقسیم بر واریانس بازده‌های بازار بدست می‌آید.

در جدول زیر تفسیر انواع ضریب بتا و تاثیر آن در یک صندوق سرمایه‌گذاری را مشاهده می‌کنید.

عدد بتا	تفسیر
β > 1	تغییرات صندوق بیش از تغییرات شاخص و هم جهت با آن بوده	مثال	بتای صندوق = ۱/۲ (یعنی میزان ریسک بیشتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار ۱۰۰% رشد کند،صندوق ۱۲۰% رشد می‌کند. اگر شاخص بازار ۱۰۰% افت کند،صندوق ۱۲۰% افت می‌کند.
β = 1	تغییرات صندوق برابر با تغییرات شاخص و هم جهت با آن بوده	مثال	بتای صندوق =۱ (یعنی میزان ریسک برابر با شاخص بازار است) اگر شاخص بازار ۱۰۰% رشد کند، صندوق هم ۱۰۰% رشد می‌کند. اگر شاخص بازار ۱۰۰% افت کند، صندوق هم ۱۰۰% افت می‌کند.
0 < β < 1	تغییرات صندوق کمتر از تغییرات شاخص و هم جهت با آن بوده	مثال	بتای صندوق = ۰/۸ (یعنی میزان ریسک کمتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار ۱۰۰% رشد کند،صندوق ۸۰% رشد می‌کند. اگر شاخص بازار ۱۰۰% افت کند،صندوق ۸۰% افت می‌کند.
β = 0	تغییرات صندوق هیچ ارتباطی با تغییرات شاخص ندارد
0 > β > -1	تغییرات صندوق کمتر از تغییرات شاخص و عکس آن بوده	مثال	بتای صندوق = ۰/۸- (یعنی میزان ریسک کمتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار ۱۰۰% رشد کند،صندوق ۸۰% افت می‌کند. اگر شاخص بازار ۱۰۰% افت کند، صندوق ۸۰% رشد می‌کند.
β = -1	تغییرات صندوق برابر با تغییرات شاخص و عکس آن بوده	مثال	بتای صندوق = 1- (یعنی میزان ریسک برابر با شاخص بازار است) اگر شاخص بازار ۱۰۰% رشد کند،صندوق۱۰۰% افت می‌کند. اگر شاخص بازار ۱۰۰% افت کند، صندوق ۱۰۰% رشد می‌کند.
β < -1	تغییرات صندوق بیشاز تغییرات شاخص و عکس آن بوده	مثال	بتای صندوق = ۱/۲- (یعنی میزان ریسک بیشتر از شاخص بازار است) اگر شاخص بازار ۱۰۰% رشد کند،صندوق ۱۲۰% افت می‌کند. اگر شاخص بازار۱۰۰% افت کند، صندوق ۱۲۰% رشد می‌کند.

برگرفته از emofid.com

تاثیر ضریب بتا در سرمایه‌گذاری