دیابت یک بیماری رایج است که یکی از مهم ترین پیامدهای آن زخم دیابتی است، در این مقاله به بررسی کامل زخم دیابتی و به ویژه زخم پای دیابتی پرداخته می شود
زخم دیابتی چیست؟
دیابت می تواند به اعصاب محیطی آسیب بزند، اعصاب محیطی عصب هایی هستند که به شما در احساس درد، گرما و سرما کمک می کنند. زخم دیابتی اغلب بر روی پاها تاثیر می گذارد. این مشکل بر روی دست ها و بازوها نیز می تواند اثر بگذارد. زخم دیابتی با احساس عجیبی در پوست و عضلات همراه است و همچنین منجر به بی حسی می شود که این بی حسی باعث می شود زخم ها و آسیب ها را تشخیص ندهید.
شخصی که مبتلا به دیابت است دارای سطح بالاتری از گلوکز و تری گلیسیرید در خون است. به مرور زمان این دو عامل به عصب هایی که سیگنال های درد را به مغز ارسال می کنند و همچنین به رگ های خونی که مواد مغذی به عصب می رسانند، آسیب می زنند. بهترین روش برای پیشگیری یا به تعویق انداختن زخم دیابتی کنترل قند خون و فشار خون است.
چه کسانی دچار زخم پای دیابتی می شوند؟
حدود نیمی از مردم مبتلا به دیابت دچار آسیب عصبی می شوند. از هر 10 نفر تفریبا 2 نفر به زخم پای دیابتی مبتلا می شوند، اما اگر مدت زمان زیادی به دیابت مبتلا باشید، بیشتر در معرض ابتلا به زخم دیابتی هستید.
افراد چاق یا کسانی که مبتلا به سندروم پیش دیابت یا سندروم متابولیک (ترکیب نامناسبی از فشار خون بالا، قند خون بالا، کلسترول بالا و چربی شکم) هستند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به زخم دیابتی هستند.
نشانه های زخم دیابتی
در پاها یا انگشتان دست احساس سوزش و سوزن سوزن می کنید. کوچک ترین لمس ممکن است باعث بروز درد شود. به مرور زمان عضلات ضعیف می شوند، به ویژه عضلات مچ پا. در این شرایط تعادل فرد دچار مشکل شده و در هنگام راه رفتن احساس درد می کند.
اما ممکن است هیچ نشانه ای هم نداشته باشید، حتی اگر آسیب عصبی رخ داده باشد.
اگر به دیابت مبتلا هستید، لازم است به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا زخم دیابتی هر چه سریعتر تشخیص داده شود. اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، لازم است سالی یک بار به پزشک مراجعه کنید. در مورد دیابت نوع 1 نیز معاینات سالانه لازم است که یا بعد از بلوغ شروع می شوند یا اگر در سن بالاتر به این بیماری مبتلا شدید، 5 سال بعد از بلوغ شروع معاینات است.
از آنجایی که زخم دیابتی معمولا از پاها شروع می شود، پزشک بریدگی ها، زخم ها و بافت های مختلف پا را معاینه می کند. سپس تعادل و راه رفتن فرد مورد بررسی قرار می گیرد. در این معاینات پزشک حس فرد در مقابل تغییرات دما و برخی لمس شدن ها مانند ویبره شدن را مورد بررسی قرار می دهد. در هنگام معاینه پزشک یک رشته نخ یا نوک چنگال را روی پا حرکت می دهد تا حس فرد را مشاهده کند.
آزمایش خون و ادرار
این دو آزمایش به پزشک کمک می کند سطح قند خون و سطح تری گلیسرید را مورد بررسی قرار دهد. این آزمایش دیگر علل بروز نوروپاتی، مانند بیماری کبد، مشکلات تیروئید، کمبود ویتامین B1، عفونت، سرطان، HIV و سو مصرف الکل را نیز مورد بررسی قرار می دهد. نوروپاتی ناشی از هر یک از این بیماری ها به شکل متفاوتی درمان می شوند.
درمان زخم دیابتی
داروهایی که برای افسردگی (مانند سیتالوپرام، دسیپرامین، نورتریپتیلین، پاروکستین) و تشنج (گاباپنتین، پری گابالین) تجویز می شوند، می توانند ناراحتی ناشی از نوروپاتی محیطی دیابتی را کاهش دهد، اما داروهای ضد درد بدون نسخه موثر نیستند. بی حس کننده هایی مانند لیدوکائین نیز موثر هستند. آسیب عصبی به حالت اول بازنمی گردد. پزشک ورزش هایی را معرفی می کند یا فیزیوتراپی را توصیه خواهد کرد تا به این ترتیب احساس بهتری داشته باشید و بتوانید حرکات خود را انجام دهید.
یکی از عوارض جانبی نوروپاتی دیابتی این است که فرد بریدگی ها و زخم های کوچک، تاول ها، سوختگی ها و سایر آسیب ها را حس نمی کند. از آنجایی که دیابت باعث می شود زخم ها با سرعت کمتری بهبود پیدا کنند، یک زخم کوچک که حس نمی شود، ممکن است به یک مشکل جدی تبدیل شود. احتمال عفونی شدن این زخم ها زیاد است. بدون مراقبت درست فرد مبتلا ممکن است انگشت پا یا حتی بخشی از پای خود را از دست بدهد.
نوروپاتی در حالت شدید می تواند استخوان های پا را ضعیف کند. این استخوان ها ممکن است دچار ترک خوردگی یا شکستگی شوند، منجر به قرمزی، زخم و التهاب پا شوند یا در قسمت لمس پا گرما احساس شود. اما از آنجایی که هیچ یک از این موارد حس نمی شوند، فرد به پیاده روی خود ادامه می دهد و این امر باعث تغییر شکل پا می شود. به عنوان مثال قوس پا تغییر شکل داده و به سمت بیرون می چرخد. با مراجعه سریع به پزشک این شرایط قابل درمان خواهد بود. در این شرایط ممکن است کفش مخصوص یا آتل برای فرد تجویز شود. در موارد شدیدتر احتمالا نیاز به جراحی خواهد بود.
مراقبت از پای دیابتی
هر روز به دنبال بریدگی ها، زخم ها یا سوختگی هایی باشید که ممکن است حس نمی شوند. به وسیله آینه تمام قسمت های بدن خود را بررسی کنید. حتما بین انگشت های پای خود را نیز چک کنید. روزانه پاهای خود را در آب گرم بشویید، در زمان استراحت انگشت های پای خود را حرکت دهید و پاها را کمی بالاتر از بدن خود قرار دهید تا جریان خون در پاها به راحتی انجام شود. در صورت بروز هر گونه مشکلی که طی چند روز برطرف نمی شود، به پزشک مراجعه کنید.
کفش مناسب
پوشیدن کفش از پاهای شما در مقابل گرمای زمین، سرد بودن یا سخت بودن آن محافظت می کند. مطمئن شوید که کفش های شما راحت است و پاهایتان فضای کافی در داخل کفش دارند. زمانی که برای معاینه پاها به پزشک مراجعه می کنید، کفشی را که بیشتر می پوشید همراه خود ببرید. در صورت بروز هر گونه مشکل در پا شاید نیاز به کفش خاص داشته باشید.
دیگر انواع نوروپاتی
دیابت ممکن است باعث بروز سایر مشکلات در دیگر بخش های بدن شود که عبارتند از:
بهبود زخم دیابتی با رژیم غذایی
رژیم غذایی غنی ازاسیدهای آمینه آرژینین و پرولین، بهبود و ترمیم زخم های دیابتی را تسریع می کند.
زخم های مزمن مانند زخم های پا یک عارضه شایع در دیابت است و عامل بیش از 80 درصد موارد قطع پا در این بیماران به شمار می رود. تاکنون روش موثری برای بهبود این نوع زخم ها پیشنهاد نشده است اما نتایج مطالعه اخیر امیدوار کننده به نظر می رسد.
محققان فرانسوی در مطالعات خود مشاهده نمودند که رژیم غذایی غنی از پروتئین و به خصوص حاوی 2 اسید آمینه (اجزای تشکیل دهنده پروتئین ها) آرژینین و پرولین نقش موثری در بهبود و ترمیم زخم های دیابتی دارد.
نتایج این تحقیق در مجله فیزیولوژی امریکا به چاپ رسیده است.
برای انجام این تحقیق، پژوهشگران 18 موش آزمایشگاهی دیابتی را به 3 گروه تقسیم کردند و در پوست آنها زخمی ایجاد نمودند. گروه اول رژیم غذایی استاندارد، گروه دوم رژیم غذایی غنی از پروتئین و گروه سوم رژیم غذایی پر پروتئین به اضافه مکمل آرژینین و پرولین داشتند.
نتایج نشان داد که در گروه دوم (رژیم غذایی پر پروتئین) و گروه سوم (رژیم غذایی پر پروتئین به اضافه مکمل آرژینین و پرولین) تعادل نیتروژن بهتر از گروه اول (رژیم غذایی استاندارد) بود. نکته جالب این که بهبود و ترمیم زخم در گروه سوم (رژیم غذایی پر پروتئین به اضافه مکمل آرژینین و پرولین) به طور قابل ملاحظه ای از دو گروه دیگر بهترو سریع تر بود. بدین معنی که رشد عروق خونی جدید در محل زخم بیشتر و بهتر انجام شده بود. رشد عروق خونی جدید یک مکانیسم ضروری در ترمیم زخم به شمار می رود، زیرا این عروق، مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز بافت در حال ترمیم را تامین می کنند.
همچنین مشاهده شد که شاخص های التهابی در این گروه کمتر از سایر گروه هاست و این نشان دهنده ترمیم بهتر است زیرا التهاب، فرآیند ترمیم را کند می نماید.
این مطالعه اثبات کرد که رژیم غذایی سرشار از پروتئین به ویژه اسیدهای آمینه آرژینین و پرولین نقش موثری در ترمیم و بهبود زخم های دیابتی مزمن دارد و با توجه به عدم وجود درمان موثر برای این عارضه، با اصلاح رژیم غذایی بیماران می توان نقش مهمی در درمان زخم های دیابتی ایفا نمود.
اسید های آمینه آرژینین و پرولین غیر ضروری هستند، بدین معنی که بدن قادر به تولید آنهاست اما در منابع غذایی پروتئینی مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و لبنیات نیز یافت می شوند.
لازم به ذکر است که رژیم غذایی بیماران دیابتی و هرگونه تغییر در آن باید تحت نظر متخصص تغذیه تنظیم شود.
برگرفته از seemorgh.com
تمامی حقوق این سایت متعلق به درمانگاه تخصصی پوست و مو اکسیر می باشد . Copyright © 2018
