غار یخگان

غار یخگان

 

* موقعيت جغرافيايي : غار يخكان در منتهي اليه جنوب شرقي شهرستان خلخال (استان اردبیل)، در ضلع جنوب غربي رشته كوه ماسوله داغ و در ارتفاع 2350 متري از سطح دريا واقع شده است.

 * مختصات جغرافيايي:

طول شرقي ° 48 ´ 52 °50

 عرض شمالي ° 37 ´10 ° 16

 

* راه ارتباطي:

مسير شماره1: استان زنجان - بخش طارم - شهرستان درّام - حدود 1 ساعت و نيم مسير خاكي تا روستاي ركن آباد و جلال آباد و حدود  30 مسير پياده روي تا دهانه غار.

مسير شماره2 :استان اردبيل - مسير خلخال به گیلان (اسالم) - شهر كلور مرکز بخش شاهرود – روستاي شال - روستاي ماجولان - روستاي جلال آباد.

مسير شماره3 :استان گیلان - شهر ماسوله - مسير ماسوله به شهرستان درّام - حدود 1ساعت مسير خاكي تا روستاي جلال آباد

 

 * مشخصات و ويژگيهاي غار

غار يخكان در ارتفاع 2350 متر و با ارتفاع حدود 60 متر از نوك قله با جنس سنگ آهك قرار گرفته است . در دهانه ورودي غار كه رو به شرق واقع است آثار هوازدگي و خردشدن سنگهاي ناشي از اقليم يخبندان به صورت واريزه به خوبي در آن ديده ميشود. دهانه ورودي غار بسيار كوچك و حدود 40×50 سانتي متر ميباشد كه از طريق يك راهروي تنگ و باريك به طول 10 متر و به عرض حداكثر 50 سانتي متر بوه به تالار وسيعي منتهي ميشود كه طول و عرض تالار به ترتيب 5/36 و 15متر و ارتفاع20 -15 متر ميباشد. هواي داخل غار سرد و مرطوب بوده و از خصوصيات ويژه اين غار جريان هواي مرطوب و تشکیل بلورهاي يخ به صورت قنديل و ورقه‌هاي نازك در قسمتهايي از سطح ديواره ها و سقف ميباشد كه به نام "يخكان يا معدن يخ" ناميده ميشود. در مواقعي كه هواي بيرون غار گرم است عمل انجماد صورت مي گيرد و با سرد شدن هواي خارج غار علاوه بر اينكه يخ تشکیل نميشود بلكه يخ هاي موجود نيز شروع به ذوب شدن مي نمايند. روستاييان به ويژه سكنه قراء جلال آباد ، ركن آباد و گندم آباد در فصل تابستان يخ مصرفي خود را از اين غار تامين مي کنند. در داخل غار هيچگونه اثري از ساختارهاي آهكي (استالاكتيت و استالاگميت) مشاهده نميشود همچنين در زمان بازديد غار، خفاش و يا موجود زنده ديگري در داخل غار دیده نشد.

در داخل تالار اصلي نيز يك دودكش به سمت بالای غار قرار دارد كه به بيرون غار منتهي ميشود و باعث ورود هوا به داخل غار و تهويه طبيعي آن مي گردد. باتوجه به موقعيت جغرافيايي و توپوگرافي موجود، هواي منطقه به علت نفوذ دائمي رطوبت درياي خزر مرطوب ميباشد و در فصول و ايامي كه هوا گرم است ورود هواي گرم به فضاي داخلي غار و حركت آن در تالارها و راهروها و برخورد آن با سطوح مرطوب ديوارها و سقف غار سبب تبخير رطوبت سطحي آن ميشود. اين سطوح با از دست دادن انرژي سرد شده و محیط مساعدي جهت انجماد ايجاد ميگردد و برعكس چنانچه هواي ورودي سرد و مرطوب باشد، با ورود به فضاي سردتر داخلي مقداري از انرژي خود را آزاد مي سازد و بدين ترتيب هواي داخل غار به تدريج گرم شده و موجب ذوب ورقه ها و قنديل‌های يخي و ريزش آنها ميشود.

 غار يخكان در سال 1831 از سوي شوراي عالي حفاظت محيط زيست به عنوان اثر طبيعي ملي شناخته شد.