هلیله زرد و سیاه و خواص آنها

هلیله زرد و سیاه و خواص آنها

هليله زرد (اهلیلج اصفر)

1ـ  طبع آن سرد و خشک است؛

2ـ تقویت کننده حافظه می‌باشد روزی یک عدد مصرف شود؛

3ـ  برای تقویت بینایی روزی یک عدد میل شود؛

4ـ برای درمان جذام مفید می‌باشد؛

5ـ تقویت معده می‌باشد؛

6ـ  ضد سودا می‌باشد؛

7ـ برای جلوگیری از سفیدشدن مو به مدت یک سال روزی یک عدد کوبیده با کمی آب میل شود یا این که روزی یک عدد داخل دهان گذاشته بمکید؛

8ـ  برای رفع سوءهاضمه هر شب یک عدد میل شود.

 

حکیم عقیلی خراسانی در مخزن­الادویه می­نویسد:

«بهترين او باليدة زرد است مايل به سرخي با ملاست است.

در آخر اوّل سرد و در دوم خشك و مسهل به عصر صفرا و بلغم رقيق و مقوّي معده و دماغ و مفتّح سدد و مطبوخ و منقوع او بهتر از جرم اوست و جرم او و ساير هليلجات محدّث قولنج­اند به سبب رفع رقيق خلط و باقيماندن غليظ و مجموع او مقوي حواس و ذهن و جهت خفقان و صداع و غثيان و جذام و حمّيات مركّبه و درد سر و استسقاء و رياح بواسير و منع صعود بخار به دماغ و تصفية رنگ رخسار و اطفاي تأثير سودا كه از احتراق صفرا باشد نافع­اند و بعضي در حمّيات منع كرده­اند و اين قول حق است، مگر آنكه خلط غليظي با صفرا و بلغم رقيق نباشد و به دستور در حقنه منع نموده­اند.

در شرح اسباب در قواعد كليّة علاج سرسام صفراوي مذكور است كه هليله در حقنه بايد كرد و اين قول پسنديده است و حقير در حقنة اسهال كراّثي كه با سدّه و نهايت وجع امعاء بوده مكرر كرده و باعث رفع علت شده و استدلال مانع به سبب عصر آن صورتي ندارد چه حقنه را اثر در افضيه است نه مسام كه باعث انضمام و بقاي مواد غليظه گردد، خصوصاً با ادوية مليّنه و مفتّحه و جاذبه كه باعث اضعاف او باشد و عصارة خشك هليله قويّ الفعل است و قليل المقدار و در دستورات مذكور مي­شود و ذرور هليلة زرد جهت دمعه و تجفيف رطوبات و حدت بصر نافع است، خصوصاً هرگاه در خمير گرفته بسوزانند و به دستور قطور آب خيسانيدة او همين اثر دارد و سنون او و دانه او جهت تقويت لثه و خون بن دندان و رويانيدن گوشت او مفيد و مضرّ سفل و مصلحش عناب و سپستان و مصلح قبض لازم عصر او روغن بادام و قند و ترنجبين است و قدر شربتش از جرم او تا پانزده درهم و از مطبوخات و منقوع از هفت درهم تا ده درهم و بدلش در غير اسهال پوست انار و گويند عفص بدل او است و از خواص مجرّبة اوست سرعت گداختن معادن خصوصاً حديد را.»

 

 

هليله سیاه (در زبان عربی: اهلیلج هندی)

1ـ  طبع آن سرد و خشک است؛

2ـ تقویت کننده حافظه می‌باشد روزی یک عدد مصرف شود؛

3ـ  برای تقویت بینایی روزی یک عدد میل شود؛

4ـ برای درمان جذام مفید می‌باشد؛

5ـ تقویت معده می‌باشد؛

6ـ  ضد سودا می‌باشد؛

7ـ برای جلوگیری از سفیدشدن مو به مدت یک سال روزی یک عدد کوبیده با کمی آب میل شود یا این که روزی یک عدد داخل دهان گذاشته بمکید؛

8ـ  برای رفع سوءهاضمه هر شب یک عدد میل شود؛

9ـ  برای درمان بواسیر و یبوست شب قبل از خواب یک کپسول از پودر آن میل شود؛

10ـ  مصرف زیاد آن باعث زردی چهره و تورم غدد لنفاوی می‌گردد؛

11ـ  برای رفع سوءهاضمه به مدت چهل شب هر شب یک عدد هلیله سیاه میل شود؛

12ـ برای تقویت نیروی جنسی: کندر، پوست هلیله، بلوط و مغز قرص کمر همه را ساییده با زرده تخم‌مرغ مخلوط کرده سپس بر روی یک پارچه آب ندیده بریزید به پشت و کمر ببندید و بگذارید به مدت ۳ روز به همین حال بماند؛

13ـ برای درمان مالیخولیا ۲۰ روز هر روز یک عدد هلیله سیاه میل شود؛

14ـ هلیله­ سیاه برای سردردهای ناشی از صفرا نیز مفید می‌باشد هر شب یک گرم میل شود؛

15ـ  برای سردردهای کهنه هلیه سیاه ۲۰ گرم و زعفران یک گرم را خوب ساییده در روغن کنجد مخلوط نموده به شقیقه‌ها و فرق سر بمالند؛

16ـ  برای تقویت نور چشم چهل شب هر شب ۲ گرم هلیله سیاه با یک لیوان آب هویج میل شود؛

17ـ  برای جمع شدن پوست یک قاشق چای­خوری پودر هلیله سیاه را در ۳۰ سی‌سی گلاب حل کرده حدود یک ساعت بگذارید بماند سپس خوب هم بزنید صاف نموده به پوست بمالید؛

18ـ برای برطرف کردن سیاهی دور چشم هلیله سیاه را با کف دریا مخلوط کرده با گلاب به صورت خمیر در آورده ابتدا پوست دور چشم را با صابون شسته سپس خمیر را اطراف چشم به مدت ۱۵ دقیقه بگذارید؛

19ـ هلیله زرد و سیاه، کمی سنا، کمی کشمش سرخ را مخلوط کرده سپس هر روز صبح یک قاشق کوچک چایخوری بخورید، این فرمول برای امراضی چون لکه‌های سفید بدن، برص، جذام، دیوانگی، فلج و لقوه خوب است؛

20ـ هرکه بخواهد عقلش زیاد شود روزی یک دانه هلیله بخورد؛

21ـ برای سفید شدن دندان‌ها و جلادادن به آن هلیله را با آرد عدس مخلوط کرده دندان‌ها را مسواک کنید؛

22ـ برای درمان تکرار ادرار مخصوصاً در افراد مسن که به وجود می‌آید هلیله سیاه و زرد، بلوط، قرص کمر و کُندر از هر کدام 10 گرم کوبیده با زرده تخم‌مرغ مخلوط کرده با پارچه آب ندیده پهن کرده به مدت ۳ روز به کمر ببندید؛

23ـ یک مسهل قوی برای کسانی که یبوست دارند هلیله سیاه، آمله، سیاه دانه از هر کدام 10 گرم کوبیده سپس هر شب ۳ گرم و صبح ۳ گرم میل شود در صورت احساس گرماکردن به خاطر گرم بودنش عرق کاسنی میل شود؛

24ـ برای درمان برص سیاه از فرمول بالا می‌توان استفاده کرد؛

25ـ برای درمان اگزما اگر خفیف باشد هلیله سیاه را پودر کرده با کمی سرکه مخلوط کرده به صورت ضماد بگذارید؛

26ـ برای درمان زگیل هلیله و آمله را کوبیده با سرکه مخلوط کرده بر زگیل بگذارید؛

27ـ اگر پشت سر، درد کرد از مربای خلیله سیاه استفاده شود.

28ـ حضرت رسول(ص) فرموده‌اند: هلیله سیاه از درختان بهشتی است و بر شما باد از آن استفاده کنید زیرا در آن شفای بسیار است؛

29ـ برای سردرد ناشی از سوء هاضمه کمی هلیله سیاه با ماست خورده شود؛

30ـ کسانی که گوششان صدا می‌کند شبی یک عدد هلیله سیاه میل کنند.

نام‌های دیگر آن: اهلیج، هلج، هلیله کابلی، هلیله سبز، هلیله زیره­ای، هلیله جوی، هلیله هندی، هلیله چینی و هلیله اصفر می‌باشد.

حکیم عقیلی خراسانی در مخزن­الادویه می­نویسد:

«واسود نيز نامند و به فارسي اهليلة سياه است و او بي­دانه و بقدر مويز سياه و صلب است.

در دوم خشك و در وسط اوّل سرد و مسهل سودا و منقّي خون و روح از خلط سوداوي و جهت بواسير و تقويت احشاء و درد سپرز و رطوبت معده و جذام و بودادة او جهت اسهال مفيد است و نگاهداشتن او هميشه در دهان باعث سياهي موي و تقويت آن و تقويت لثه بغايت مؤثر و گويند مضرّ جگر است و مصلحش عسل و قدر شربتش از جرمش تا دو مثقال و در مطبوخ تا هفت مثقال و بدلش هليلة كابلي و در قبض نصف وزنش عفص و خمس او تخم مورد است.»

هليله كابلي

نرم كننده سينه، مقوي معده و ضد نفخ، افزايش دهنده ادرار، مفيد دردفع سنگ­هاي مثانه و برطرف كردن ادم شكمي، افزايش دهنده ترشح بزاق، درمان بواسيرخوني .

حکیم عقیلی خراسانی در مخزن­الادویه می­نویسد:

«بهترين او باليده و سياه مايل به زردي است، در برودت معتدل و در اوّل خشك و بعضي او و هليلة سياه را گرم به اعتدال مي­دانند و مسهل بلغم و سودا و صفراي مخلوط به اخلاط و مدرّ بول و بهترين اقسام هليله است و در افعال قويتر از هليلة زرد و سياه و مجموع خواص در هليلة زرد مذكور شد.

و گويند چون يك سال هر روز يك عدد را تناول نمايند موي سفيد نشود و بعضي اين خاصيت را مخصوص هليلة هندي و بعضي مخصوص هليلة پروردة كابلي دانسته­اند و بالخاصيه جهت دفع ضرر آبها و بسيار خوردن آب نافع است و دانه هليله مدرّ بول است و ذرور تخم محرق او جهت قطع خون بواسير و نزف­الدّم اعضاء و تقويت دندان و لثه مجرّب و قدر شربتش از جرمش تا سه مثقال و در مطبوخ تا هفت مثقال و بدلش هليلة سياه است و مربّاي او كه زياده از يك سال بر او نگذشته باشد، مقوّي معده و دماغ و مفتّح سدّة بلغمي و مقوّي جگر و حواس است.»

 

برگرفته از ravazadeh