آشنایی با تخصص مغز و اعصاب و نورولوژی
به دلیل تشابه اسمی بسیار بین تخصص های متخصص اعصاب و روان، متخصص مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، روانپزشک، روانکاو، روانشناس و … در زبان فارسی، این واژه ها حتی در بین اقشار تحصیل کرده نیز خیلی مواقع به جای هم به کار می روند.
اما این تخصص ها درواقع چندین رشته تخصصی با حوزه فعالیت های گسترده و متفاوت از هم هستند که در برخی موارد اشتراکاتی نیز باهم دارند.
در نتیجه اشتباه گرفتن این تخصص ها به جای هم موارد بسیاری پیش آمده که سردرگمی بیمار در مورد شرح وظایف هریک از این تخصص ها، باعث اتلاف وقت و هزینه بیمار و تاخیر در تشخیص بیماری شده و حتی صدمات جبران ناپذیری را به بیمار وارد کرده است.
سیستم عصبی انسان به دو دسته کلی اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) و اعصاب محیطی (اعصاب و نورون های عضلات) تقسیم می شود.
کلیه شرایط و بیماری هایی که هریک از بخش های سیستم اعصاب را در گیر کند، در حوزه تخصصی مغز و اعصاب قرار دارد.
به دلیل گستردگی اعصاب در سراسر بدن، بیماری های عصبی می توانند هریک از اعضای بدن از جمله چشم، پوست، عضلات، گوش، حلق، دست و پا ، سیستم گوارشی از دهان تا مقعد و … را درگیر کنند و به همین دلیل همین طیف وسیعی از بیماری ها در حوزه تخصصی نورولوژیست یا متخصص مغز و اعصاب قرار می گیرند.
بیماری های حوزه مغز و اعصاب:
- بیماری های درگیر کننده عروق مغزی: سکته های مغزی
- بیماری های از بین برنده سلول های عصبی (نورودجنراتیو): آلزایمر، پارکینسون
- انواع ضعف های عضلانی از جمله ای ال اس (بیماری استیون هاوکینگ!)
- بیماری های از بین برنده میلین(بافت اطراف سلول های عصبی) مانند ام اس که باعث مشکلات عدیده ای از جمله ضعف عضلانی می شود.
- عفونت های سیستم عصبی مانند مننژیت و انواع آبسه های مغزی
- انواع سردرد
- اختلالات حرکتی مانند پارکینسون و پرش های عضلانی و حرکات اضافی و غیرارادی
- انواع تشنج
- بیماری های مربوط به آسیب های نخاعی (دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی و..)
- تومورهای مغزی سیستم عصبی (مسائل مربوط به جراحی در حوزه فعالیت های نوروسرجری یا جراحی مغز و اعصاب قرار دارد).
- اختلال تکلم و اختلالات شنوایی که مربوط به سیستم عصبی اند به ویژه در مواردی که ناگهانی ایجاد می شود
- اختلالات خواب
و…
با داشتن چه علائمی به نورولوژیست مراجعه کنیم؟
- سردرد
- سرگیجه
- احساس گزگز و مورمور
- احساس ضعف عضلانی
- کاهش حس درد، سرما و لمس در بدن مانند بی حسی در صورت، دست، پا
- لرزش
- درد های مزمن در هر جایی از بدن
- به سختی راه رفتن (کند راه رفتن، اختلال در جهت یابی و عدم تعادل)
- تغییر ناگهانی در بینایی و شنوایی
- خشکی عضلات
- اختلال مربوط به تفکر ( از دست دادن حافظه، اختلال تمرکر، ضعف شناختی)
- اختلالات خواب (به سختی به خواب رفتن، لرزش و احساس بی قراری در پاها موقع خواب، بیداری انتهای شب، ناگهان به خواب رفتن و ..)
- اختلال در صحبت کردن (قطع تکلم، کندی در صحبت، لکنت زبان و … به ویژه در مواردی که ناگهانی اتفاق می افتد)
- هرگونه افت سطح هوشیاری ( احساس خواب آلودگی، گیجی و ..)
متخصص مغز و اعصاب برای تشخیص بیماری از این ابزارهای پاراکلینیکی استفاده می کند:
- سی تی اسکن
- MRI
- آنژیوگرافی عروق مغزی
- نوار عصب و عضله (EMG-NCV)
- نوار مغزی (EEG)
معاینات نورولوژی با توجه به شکایت اصلی بیمار شامل معاینات سرو گردن و چشم بیمار، معاینه اندام ها، رفلکس ها، وضعیت تعادل، معاینه اعصاب دوازده گانه، معاینه حس لمس، موقعیت و … می باشد.
سپس با توجه به اطلاعات به دست آمده به تناسب تشخیص های احتمالی درموارد مورد نیاز پزشک از ابزارهای پاراکلینکی برای تشخیص بهتر استفاده می کند.
